İlk Müslüman Türk Devletleri Kültür ve Uygarlık (Ordu,Toprak,Eğitim,Mimari,Sanat)

ORDU

İlk Müslüman Türk Devletlerinde Ordu'nun Yapısı

• Karahanlı Ordusu tamamen Türklerden oluşmuştur.
• Gulam Sistemi: Savaş esirlerinden ve halktan toplanan küçük yaştaki çocukların Gulamhane adı verilen merkezlerde askerlik ve yönetim ile ilgili eğitim almalarına Gulam Sistemi denir.

NOT: İslam öncesi döneme göre orduda yapılmış en büyük değişiklik Gulam Sistemidir.

ARAZİ

İlk Müslüman Türk Devletlerinde Toprak Yönetimi

Miri Araziler

Has Arazi: Geliri hükümdara bırakılan topraklar.
Vakıf Arazisi: Geliri, dini ve sosyal kurumlara bırakılan topraklar.
Ikta Arazisi: Geliri, devlet görevlileri ve komutanlara bırakılan topraklar.

Mülk Araziler

Öşri Arazi: Müslüman halkın toprakları.
Haraci Arazi: Gayrimüslim halkın toprakları.

• Ikta Sistemi: Devlet görevlilerinin bir kısmı maaş almazlar onun yerine belirli topraklardan elde edilecek gelirleri alırlar, gelirin bir kısmı ile asker yetiştirirler. Ikta sistemiyle; Devlet vergisini kolayca toplar, Ikta sahibinin asker yetiştirmesi sonucu devletin askeri gücünde artış meydana gelir, yetiştirilen askerler bölgenin güvenliğini sağlar.

NOT: Ikta sistemini tüm Müslüman Türk Devletleri kullanmıştır.

EĞİTİM

• İlk Müslüman Türk Devletlerinde eğitimin ana damarı Medreselerdir. Medreselerde, Akli(Pozitif) ilimler ve Nakli (Dini) ilimler öğretilmiştir.
• Medrelerde; Öğrenci = "Danişment", Öğretmen "Müderris", Diploma "İcazetname".
• Kütüphane, Mescit, Dar'ül Hadis, Eyvan medreselerin bölümleridir.
• Nizamülmülk tarafından Nizamiye Medreseleri açılmıştır. Nizamiye Medreselerinin açılma sebepleri: Bilim insanı yetiştirmek, Devlet memuru yetiştirmek, Zararlı fikir akımlarına karşı fikir üretibilmek.

MİMARİ

• Türklerin İslam mimarisine kazandırdığı en önemli unsurlar kubbe ve kemerlerdir.

Karahanlılar: Arap Ata Türbesi, Ayşe Bibi Türbesi

Gazneliler: Zafer Kuleleri, Leşker-i Bazaar Cami

Babürler: Tac Mahal

SANAT

• Hat: Hat ile uğraşana "Hattat" denir. Amasyalı Yakut, bilinen ilk büyük Türk hattatıdır. En çok gelişen sanat dalı.
• Minyatür: Kişiler, statülerine göre büyük veya küçük çizilir. Uğraşana "Musevver" veya "nakkaş" denir. 
• Tezhip: Kitap süslemeciliğidir. Altınlamak, yaldızlamak anlamına gelir.
• Diğer sanat dalları: Ebru sanatı, telkari (Gümüş işlemeciliği), malakari (Duvar süslemesi), Vitray (Cam süslemesi), Maden işlemeciliği, Ahşap oymacılığı, çini.