İlk Müslüman Türk Devletleri Kültür ve Uygarlık (Ordu,Toprak,Eğitim,Mimari,Sanat)

ORDU

İlk Müslüman Türk Devletlerinde Ordu'nun Yapısı

İlk Müslüman Türk Devletleri Kültür ve Uygarlık (Yönetim)

Yönetim

• Hükümdar unvanları : Sultan, Han, Hakan, Kadir, Melik, Sultan-ı Azam, Sultan'ül Alem, Buğra, Nasr, Kara, İlig, Şahinşah, Padişah.
• Hükümdarlık Sembolleri : Otağ-ı Hümayun, Tuğra, Arma, Sancak, Davul(Nevbet), Unvan, Hilat(Giysi), Taht, Çetr(Saltanat Şemsiyesi), Asa, Tuğ, Sikke(para), Hutbe Okutmak, Halifeden Kılıç almak.

Yakın Doğu'da Kurulan Diğer Türk Devletleri

Akkoyunlular

• Kara Yülük Osman tarafından, Diyarbakır'da kurulmuştur.
• Kur'an-ı Kerim'i Türkçe'ye çevirmişlerdir.
• Şiiliği yaymak isteyen Uzun Hasan, Osmanlı Devleti (F.Sultan Mehmet) ile yaptığı Otlukbeli Savaşını kaybetmiştir.
• Uzun Hasan "Küçük Türk" olarak bilinir.
• Ali Kuşçu, Akkoyunlulardan Osmanlı Devletine gitmiştir.

İlk Beylikler Dönemi (Anadolu'da Kurulan İlk Müslüman Türk Devletleri)

Saltuklular

• Erzurum,Kars dolaylarında kurulmuştur.
• Anadolu'da kurulan ilk Türk beyliğidir.
• Mama Hatun bir dönem hükümdarlık yapmıştır.
• Haçlılarla mücadele etmişlerdir.

Mısırda Kurulan İlk Müslüman Türk Devletleri

Tolunoğulları

• Mısırda kurulan ilk Müslüman Türk Devletidir.
• Başkenti Fustat(Kahire).
• Türk-İslam mimarisinin Mısırdaki ilk örneklerini vermişlerdir. Ulu Cami ve Tolunoğlu Cami önemli eserleridir.
• Maristan adında hastaneler kurmuşlardır.
• Suriye ve Filistin'e egemen oldular.
  

Büyük Selçuklu Devleti (1038-1157)

• 1040-Dandanakan Savaşından sonra Selçuklu Devleti İran'a yerleşmiştir.
• 1048-Pasinler Savaşıyla Bizans ve Gürcüler mağlup edilmiş, Gürcü Kralı Liparit esir alınmıştır.
• 1055-Gazneli Devleti yıkıldıktan sonra boş kalan Gazneli topraklarını ele geçirmek ve Abbasilere baskı kurmak isteyen Büveyhoğullarına karşı Abbasi halifesi Tuğrul Bey'den yardım istedi. Tuğrul Bey, bu istek üzerine Şii Büveyhoğullarına son vermiştir. Bunun üzerine Abbasi halifesi, Tuğrul Bey'e "Doğu'nun ve Batı'nın Sultanı" unvanını vermiştir. Böylece, İslam dünyası'nın siyasi liderliği Büyük Selçuklu Devletine geçmiştir.
• Resmi dil Farsçadır. Ikta sistemi uygulanmış, atabeylik sistemi oluşturulmuştur.
• Büyük Selçuklu Devleti Katvan Savaşıyla yıkılış sürecine girmiştir.

Türkler ve İslamiyet, Talas Savaşı, Karahanlı Devleti, Gazneli Devleti

Türkler ve İslamiyet

• Hz. Ömer döneminde Müslüman Araplar ile Türkler komşu oldular.
• Hz. Osman döneminde ilk kez Türkler ile Müslümanlar çatışmıştır.
• Emevilerin ırkçı politikaları çatışmalara sebep olmuştur.
• Abbasiler döneminde İslamiyet Türkler arasında yayılmaya başlamıştır.

İslam Öncesi Türk Devletlerinde Kültür ve Uygarlık (Yönetim, Toplumsal Yapı, Ekonomik Yapı, Din ve İnanış)

YÖNETİM

·         İslam Öncesi Türk Devletlerinde ikili teşkilat görülür. Doğu’da Hakan, Batı’da Hakan’ın kardeşi ülkeyi yönetir. İkili teşkilat, federal yapının göstergesidir.

Hükümdarlık Unvanları

·         İlteber, İdikut, Tanhu, Hakan, Han, Kağan, Şanyü, Yabgu, ilteriş, Erkin

NOT: Şanyu unvanını Metehan, İl-Kağan unvanını Bumin Kağan ve İlteriş unvanını Kutluk Kağan kullanmıştır.

İslam Öncesi Türk Devletlerinde Kültür ve Uygarlık (Hukuk,Ordu, Yazı-Dil-Edebiyat,Kültür-Sanat-Bilim)

HUKUK

• İslam öncesi Türk topluluklarında siyasal ve sosyal hayatı düzenleyen sözlü hukuk kurallarına "töre" adı verilmiştir. Törenin temeli gelenek ve göreneklerdir. Töre, değişen şartlara göre yenilenebiliyordu ancak törenin değişmez bazı hükümleri bulunmaktadır. Töreye, kağan dahil herkes uymak zorundadır.
• Mahkemelerin başındaki kişilere "yargan", kağan'ın başkanlık ettiği mahkemeye "yargu" denilirdi.
• Göçebelik olduğu için uzun süreli hapis cezaları uygulanmazdı.
• Vatandaş ile devletin görev ve ödevlerini karşılıklı olarak düzenleyen yazısız sözleşmeye ise "tüz" adı verilmiştir. 
• Türk hukuku, ticaretin gelişmesi sebebiyle Uygurlar tarafından yazılı hale getirilmiştir.

KONU LİSTESİ (INDEX)

İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK TARİHİ

1. Türk Kelimesinin Anlamı ve Orta Asya Türk Göçleri

2. İlk Türk Devletleri

• İskitler, Asya Hun Devleti, Kavimler Göçü, Avrupa Hun Devleti
• Köktürk Devleti, Kutluk Devleti, Uygurlar
• Bulgarlar, Karluklar, Avarlar, Kırgızlar
• Hazarlar, Peçenekler, Oğuzlar, Kıpçaklar, Türgişler, Başkırtlar, Macarlar
• İslam Öncesi Türk Devletlerinde Kültür ve Uygarlık (Hukuk,Ordu, Yazı-Dil-Edebiyat,Kültür-Sanat-Bilim)
• İslam Öncesi Türk Devletlerinde Kültür ve Uygarlık (Yönetim, Toplumsal Yapı, Ekonomik Yapı, Din ve İnanış)

İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK TARİHİ: İlk Türk Devletleri (Hazarlar,Peçenekler,Oğuzlar,Kıpçaklar,Türgişler,Başkırtlar,Macarlar)

HAZARLAR

• Günümüzde Polonya'da hala yaşamlarını sürdürmektedirler.
• Yönetici kadro Museviliği benimsemiştir.
• İslam ordularına karşı mücadele etmişlerdir.
• Ordusunda ücretli asker bulunduran ilk Türk devletidir.
• Halk arasındaki davalara Müslüman,Hristiyan ve Şamanlardan oluşan bir hakim kurulu bakmıştır. Dini hoşgörünün yaşandığı bu döneme "Panhazaria" denilmiştir. 
• Hazar hakanı, Müslümanların daha iyi yönetilebilmesi için "Hazz" adında ayrı bir yönetici atamıştır.

İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK TARİHİ: İlk Türk Devletleri (Bulgarlar,Karluklar,Avarlar,Kırgızlar)

BULGARLAR

İtil Bulgarları

• İlk Müslüman Türk devletidir.İslam'ı en kuzeyde temsil eden Türk devletidir.
• Almış Han döneminde İslam'ı benimsediler.
• Abbasi seyyahı İbn-i Fadlan seyahatnamesinde İtil Bulgarlarından bahsetmiştir.

İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK TARİHİ: İlk Türk Devletleri (Köktürkler,Kutluk,Uygurlar)

I.GÖKTÜRK(KÖKTÜRK) DEVLETİ

• Bumin Kağan tarafından, kutlu vatan Ötüken'de kuruldu.
• Bumin Kağan kardeşi İstemi Yabgu ile birlikte ülkeyi yönetmiştir. (İkili Teşkilat)
• Hunlardan sonra Orta Asya'da hakimiyet kuran Avarları etkisiz hale getirerek Orta Asya'da hakimiyet kurmuşlardır. Türk siyasi birliğini sağladılar.

İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK TARİHİ: İlk Türk Devletleri (İskitler,Asya Hun,Kavimler Göçü,Avrupa Hun)

İSKİTLER (SAKALAR)

•     Tarihte bilinen ilk Türk topluluğudur.
•     At'ı evcilleştirmişlerdir.
•     Balbal'ın (aynı zamanda hayvan üslubunun) ilk örneklerini vermişlerdir.
•     Bozkır medeniyetinin kurucularıdır ve Bozkırın Kuyumcuları olarak bilinirler.
•     Bir dönem, Tomris adında kadın bir hükümdar tarafından yönetilmişlerdir.
•     Günümüzde Yakutlar olarak yaşamlarını devam ettirirler.
•     Şu ve Alp-er Tunga destanları vardır.

İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK TARİHİ: Türk Kelimesinin Anlamı ve Orta Asya Türk Göçleri

İslamiyet öncesi Türkler hakkında ilk bilgilere sırasıyla; Çin, Pers(İran), Arap ve      

Bizans kaynaklarından ulaşılır.